Basınç Ülseri (Dekübitüs Ülseri) Nedir?
Basınç ülseri, genellikle "yatak yarası" olarak da bilinen, cilt ve altındaki dokuların uzun süreli basınca maruz kalması sonucu oluşan doku hasarıdır. Bu durum, özellikle hareket kabiliyeti kısıtlı olan, uzun süre yatmak veya oturmak zorunda kalan bireylerde yaygın olarak görülür. Basınç ülserleri, ciddi ağrıya, enfeksiyon riskine ve yaşam kalitesinde düşüşe neden olabilir.
Basınç Ülseri Nasıl Oluşur?
Basınç ülserlerinin oluşumu, genellikle aşağıdaki faktörlerin birleşimiyle gerçekleşir: - Uzun Süreli Basınç: Cilde ve altındaki dokulara sürekli basınç uygulanması, kan akışını engeller. Dokular oksijen ve besin maddelerinden mahrum kalır, bu da hücre ölümüne ve doku hasarına yol açar. Bu durum, özellikle kemik çıkıntılarının (örneğin, topuklar, kalça, dirsekler) üzerinde daha belirgindir.
- Sürtünme ve Makaslama Kuvvetleri: Sürtünme, cildin yatak veya sandalye gibi bir yüzeyle teması sırasında oluşur ve ciltte soyulmaya neden olabilir. Makaslama kuvvetleri ise, vücudun bir kısmı hareket ederken diğer kısmının sabit kalmasıyla ortaya çıkar (örneğin, yatakta kayma). Bu kuvvetler, damarları ve dokuları zorlayarak ülser oluşumunu hızlandırır.
- Nem: Ter, idrar veya dışkı gibi nedenlerle cildin uzun süre nemli kalması, cildin bariyer işlevini bozar. Bu durum, cildi sürtünme ve basınca karşı daha savunmasız hale getirir.
- Yetersiz Beslenme ve Sıvı Alımı: Yetersiz protein, vitamin ve sıvı alımı, cildin sağlıklı kalmasını ve iyileşme sürecini olumsuz etkiler. Bu da basınç ülseri riskini artırır.
- Dolaşım Problemleri: Diyabet, damar hastalıkları gibi durumlar, dokulara yeterli kan akışını engelleyerek ülser oluşumuna zemin hazırlar.
Basınç ülserleri, genellikle dört evrede sınıflandırılır: - Evre 1: Ciltte kızarıklık ve hafif şişlik görülür. Basınç kaldırıldığında kızarıklık geçmez.
- Evre 2: Ciltte yüzeysel bir yara veya kabarcık oluşur.
- Evre 3: Yara, cilt altındaki yağ tabakasına kadar ilerler.
- Evre 4: Yara, kas, kemik veya eklemlere kadar ulaşır ve ciddi doku kaybı görülür.
Basınç ülserlerini önlemek için düzenli pozisyon değişikliği, uygun yatak ve yastık kullanımı, cilt bakımı ve dengeli beslenme büyük önem taşır. |
