{ "title": "Atmosfer Basıncı", "image": "https://www.basinc.gen.tr/images/Atmosfer-Basinci-14.png", "date": "19.01.2024 12:18:29", "author": "Fatih tanış", "article": [ { "article": "
Atmosfer basıncı, atmosferin oluşmasını sağlayan gazların ağırlıkların cisimlerin üzerine yaptıkları kuvvet uygulamasını atmosfer basıncı adı verilmektedir. Bilindiği gibi atmosfer basıncı öncelikli olarak barometre ile ölçülür. Daha sonra milibar birimi ile değerlendirilmektedir. 1013 milibar normal basınç olarak kabul edilmektedir. Bu basıncı değerlerinin altında olanlara alçak basınç yani siklon, değerlerin üzerinde bulunananlara ise yüksek basınç yani antisiklon adı verilmektedir. Hava basıncı yapılan araştırmalar sonucunda barometre ile ölçüldüğünü tespit etmişler ve bu araştırma deniz seviyesinde 15 derece üzerinde denenmiştir.

Atmosfer basıncını etkileyen faktörler

Atmosfer basıncını birçok faktör etkilemektedir. O yerin iklimi yer şekilleri sıcaklığı soğukluğu karasallık gibi nedenler etkili olmaktadır.

Yükselti: Yükselti ile atmosfer basıncı arasında ters orantı vardır. Yükseklere çıkıldıkça atmosfer basıncı azalmaktadır. Aynı şekilde yerçekiminin etkisinden dolayı atmosfer yere doğru çekilmektedir. Özellikle zemine yakın yerlerde hava daha çok yoğun iken, yüksek kısımlarda ise hava daha seyrektir. Havanın yoğunluğu olarak yükseklere doğru azaldığından yükseklere doğru basınç da azalma gösterecektir. Zaten özellikle yüksek dağlara tırmanan dağcılar, beraberinde oksijen tüpleri taşımaktadırlar. Çünkü atmosfer içerisinde bulunan gazlar seyrekleşip geçtiğinden dolayı beraberinde de basıncı düşürmüş olacaktır.

Yer çekimi: Yerçekimi ile basınç arasında doğru orantı vardır. Yerçekimi artması durumunda atmosfer basıncı da artmaktadır. Özellikle sürekli olarak coğrafya dersinde görülen ve İşlenen konular arasında yer alan atmosfer basıncı yerçekiminin Ekvatordan kutuplara doğru gidildikçe arttığından, yerçekimi Ekvatordan kutuplara doğru bir artış görülecektir. Bundan dolayı yeryüzünde olan şeylerin uzaya kaçmasını engellemiş olur. Tabii buna hava da dahildir. Kutuplar havanın yere doğru daha çok çekildiğinden havanın yere uyguladığı basınç da mutlak surette fazla olacaktır. Bunun üzerine de soğuma gibi koşullara da eklenince kutuplar bölgesinde etkili bir yüksek basınç alanı oluşmaktadır.

Enlem: ısınmanın ve soğumanın da enleme bağlı değişiklik gösterdiğinden dolayı enlemin atmosfer basınç koşulları üzerinde etkili olmaktadır. Diğer koşulların sabit kalması ile sıcaklık Ekvatordan kutuplara doğru azaldığından atmosfer basıncının Ekvatordan kutuplara doğru artmaktadır. Ama gerçek olarak dinamik koşullarının ortaya girmesiyle basınç düzenli olarak Ekvatordan kutuplara doğru düzenli şekilde artmıyor. Bu yüzden yükselti, denizellik gibi faktörler göz önünde bulundurarak düzenli atmadığını görülmüştür.

Dinamik etkenler: Dünyanın günlük hareketlerinden dolayı atmosfer basıncını etkileyen birçok durum vardır Dünyanın hareket etmesi noktasında Dünya üzerinde uygulanan basınç dağılışı değişmeleri beraberinde gerektirmektedir. Gece ile gündüz atmosfer basıncı değişir. Dünyanın dönmesiyle beraber yeryüzünde bulunan hava akımlarından yani rüzgârlarda sapma oluşmaktadır. Bu sapma ile rüzgârların yolu uzamaktadır. Uzun mesafe kat edemeyen rüzgârlar dünyanın dönmesiyle beraber kuzey ve güney enlemlerinde dinamik yüksek basınç analarının meydana getirmektedir.
" } ] }