{
    "title": "Basıncı Etkileyen Faktörler",
    "image": "https://www.basinc.gen.tr/images/Basinci-Etkileyen-Faktorler-81.jpg",
    "date": "21.01.2024 08:34:02",
    "author": "Murtaza Tanış",
    "article": [
        {
            "article": "<b>Basıncı etkileyen faktörler,</b> atmosferin oluşmasını sağlayan gazların yeryüzüne yaptığı etkilere basınç denilmektedir. Basınç konusunu hepimiz ilkokul ve ortaokul müfredatlarında gördüğümüz ve coğrafya derslerinde işlediğimiz konulardan biridir. Basıncı etkileyen birçok faktör vardır. Bu faktörlerin ortaya çıkması yeryüzünde aynı değildir. Çünkü basınç yeryüzünde her yerde aynı değildir. Bundan dolayı denizellik, karasallık, girinti çıkıntı gibi nedenler buna engel teşkil etmektedir. Şimdi basıncı etkileyen faktörleri izah etmeye çalışacağız.</div><div><br></div><div><b>Basıncı etkileyen faktörler nelerdir?</b></div><ul><li><b>Yer çekimi:</b> Dünyanın şekli itibariyle kutularda yer çekimi daha fazla olduğundan gaz yoğunluğu fazla olması hasebiyle basınç fazladır. Çünkü kutulara gidildikçe yer çekimi artar. Kutuplar yer kürenin merkezine daha yakındır. O yüzden basınç fazladır. Bunun için diyeceğimiz şey yer çekimi ile basınç arasında doğru orantı vardır. Biri artıkça diğeri de artacaktır. Aynı şekilde yükseklere doğru çıkıldıkça ve alçak enlemlere doğru gidildikçe yer çekimi azalır.</li></ul><ul><li><b>Sıcaklık:</b> Sıcaklığın değişmesi sonucu atmosferin yoğunluğu değişmektedir. Yani hava genişler, hafifler ve yükselir. Yükselen havanın yere yaptığı basıncın azalması sonucu, alçak basınç alanları doğmaktadır. Sıcaklığın etkisiyle ortaya çıkan basınç farklı şekillerde adlandırılmaktadır. Alçalan havanın yere yaptığı basınç nedeniyle yüksek basınç alanlarını oluşturmaktadır. Kara ve denizlerin değişik ısınma nedenlerine farklı bakıldığında, yaz mevsiminde ve gündüzlerde sıcak karalarda alçak basınç oluşurken, soğuk olan denizlerde ise yüksek basınç alanı oluşmaktadır. Sonuç itibariyle sıcaklığın azalıp ya da artası basıncı her şekilde etkilemektedir.</li></ul><ul><li><b>Yükseklik:</b> Yükseltinin basıncın üzerinde etkisi vardır. Yani yükselti ile basınçla ters orantıdır. Yükseklere çıkıldıkça basınç azalır. Bunun sebebi ise yüksek kısımlara doğru çıkıldıkça atmosferi oluşturan gazların yoğunluğu yer çekiminin etkisinden dolayı azalmaktadır. Yaklaşık olarak her 10,5 metre yükseklere çıkıldıkça 1 milibar basınç azalmaktadır. Yüksek kısımlar sıcaklık düşüktür. Bundan dolayı basınç azdır. Çünkü yükselti basınç ilişkisi, yukarıda bahsettiğimiz basınç-sıcaklık ilişkisi ön planda yer almaktadır.</li></ul><ul><li><b>Yoğunluk:</b> Atmosferdeki gaz yoğunluğunun basınç ile doğru orantılıdır. Bundan dolayı gaz yoğunluğu artan yerlerde basınç artmaktadır.</li></ul><ul><li><b>Dinamik faktörler:</b> Dünyanın günlük hareketine bağlı olarak özellikle dönence civarında ve orta önlemlerde görülen basınçlardır. 30. Enlemlerde alçalıcı hava hareketlerine bağlı olarak sürekli yüksek basınç görülürken, 60. Enlemlerinde ve etrafında yükselici hava hareketi görüldüğünden dinamik alçak basınç alanları oluşmaktadır. Termik yüksek basınçları çok soğuk olduğu için alçalıcı hava hareketi bağlı oluşmaktadırlar. Dinamik yüksek basınçları ise dünyanın günlük hareketi sonucunda ortaya çıkmaktadır. Alçalan hava yağış getirmez. Bundan dolayı çöllerin oluşmasına neden olmuştur. Yükselen hava ise yağış getirir.</li></ul><div><br></div>"
        }
    ]
}