Kibas nedir ve kafa içi basınç artışı neden olur?

Kafa içi basınç artışı (KİBAS), beyin ve omurilik sıvısı gibi kafatası içindeki yapıların normalden daha yüksek bir basınca maruz kalması durumudur. Kafatası sert ve kapalı bir yapıya sahip olduğu için, içindeki hacim artışları basıncın yükselmesine neden olur. Bu durum, beyin dokusuna zarar verebilir ve hayati tehlike oluşturabilir. Normal kafa içi basıncı yetişkinlerde genellikle 5-15 mmHg arasındadır; bu değerin üzerine çıkması KİBAS olarak tanımlanır.

KİBAS'ın temel nedenleri, kafatası içindeki hacim artışından kaynaklanır. Bunlar üç ana bileşenle ilişkilidir: beyin dokusu, kan ve beyin omurilik sıvısı (BOS). Aşağıda, KİBAS'a yol açan başlıca nedenler sıralanmıştır:

• Beyin Ödemi: Travma, enfeksiyon veya inme gibi nedenlerle beyin dokusunun şişmesi, hacmini artırarak basıncı yükseltir.
• Kitle Lezyonları: Tümörler, kanamalar (örneğin, subdural veya epidural hematom) veya apseler gibi kitleler, kafatası içinde ek hacim oluşturarak basıncı artırır.
• Hidrosefali: Beyin omurilik sıvısının aşırı birikmesi veya dolaşımının engellenmesi sonucu basınç yükselir; bu doğuştan veya edinsel nedenlerle olabilir.
• Kafa Travması: Kazalar veya darbeler sonucu beyin hasarı, ödem veya kanama meydana gelerek KİBAS'a neden olabilir.
• Enfeksiyonlar: Menenjit veya ensefalit gibi durumlar, beyin dokusunda iltihaplanma ve ödem yaparak basıncı artırır.
• İnme veya Kanama: Beyin damarlarının tıkanması veya kanaması, hacim artışına yol açar.
• Hipertansif Kriz: Şiddetli yüksek tansiyon, beyin kan akışını etkileyerek basıncı yükseltebilir.
• Metabolik Bozukluklar: Karaciğer yetmezliği veya diyabetik koma gibi durumlar, beyin ödemine neden olabilir.
• İlaç Yan Etkileri: Bazı ilaçlar veya toksinler, kafa içi basıncını artırabilir.

KİBAS, acil tıbbi müdahale gerektiren ciddi bir durumdur. Erken teşhis ve tedavi, kalıcı beyin hasarını önlemek için hayati önem taşır. Belirtiler arasında şiddetli baş ağrısı, bulantı, kusma, bilinç değişiklikleri ve görme bozuklukları yer alabilir.