Orta arteriyel basınç nedir ve neden önemlidir?

Orta Arteriyel Basınç (OAB), bir kalp atım döngüsü (sistol ve diyastol) boyunca arterlerdeki ortalama kan basıncını ifade eder. Tansiyon ölçümlerinde genellikle iki değer verilir: sistolik (büyük tansiyon) ve diyastolik (küçük tansiyon). OAB ise bu iki değerin ağırlıklı ortalaması alınarak hesaplanır ve dokulara sürekli kan akışını sağlayan ortalama basıncı temsil eder.

Ortalama arter basıncı genellikle aşağıdaki formülle hesaplanır:

• OAB = Diyastolik Basınç + (Sistolik Basınç – Diyastolik Basınç) / 3

Örneğin, tansiyonunuz 120/80 mmHg ise:

• OAB = 80 + (120 – 80) / 3 = 80 + 40/3 ≈ 93.3 mmHg

Orta Arteriyel Basınç, vücuttaki hayati organlara yeterli kan akışının sağlanmasında kritik bir rol oynar ve şu nedenlerle önem taşır:

• Organ Perfüzyonu: OAB, beyin, böbrekler, kalp gibi hayati organlara sürekli ve yeterli kan gitmesini sağlar. Düşük OAB, organ yetmezliğine yol açabilir.
• Hipoperfüzyon ve Şok Tanısı: Düşük OAB (genellikle 65 mmHg altı), şok veya dolaşım yetmezliğinin erken bir göstergesi olabilir ve acil müdahale gerektirir.
• Yoğun Bakım ve Cerrahi İzlem: Ameliyat sırasında veya yoğun bakım ünitelerinde hastanın hemodinamik durumunu değerlendirmek için sürekli OAB takibi yapılır.
• Hipertansiyon ve Kardiyovasküler Risk: Yüksek OAB, uzun vadede damar hasarı, kalp krizi ve inme riski ile ilişkilidir.
• İlaç Tedavisi ve Hedef Değerler: Özellikle hipertansif hastalarda veya şok tedavisinde, OAB'yi belirli bir aralıkta tutmak (genellikle 70-100 mmHg) hedeflenir.

Sonuç olarak, Orta Arteriyel Basınç, sadece sistolik ve diyastolik değerlerden daha kapsamlı bir hemodinamik değerlendirme sağlar ve vücudun perfüzyon durumunu anlamak için hayati öneme sahiptir.