Santral venöz basınç nasıl ölçülür ve hangi yöntemler kullanılır?

Santral venöz basınç (SVB), sağ atriyuma yakın büyük venlerdeki (genellikle superior vena kava) basıncı ölçen invaziv bir yöntemdir. Bu ölçüm, hastanın volüm durumu, sağ kalp fonksiyonu ve venöz dönüş hakkında bilgi sağlar. SVB ölçümü, kritik hastalarda sıvı resüsitasyonunun değerlendirilmesi, şok tanısı ve kalp yetmezliği gibi durumların izlenmesi için yaygın olarak kullanılır. Normal SVB değeri genellikle 2-8 mmHg (veya 3-10 cmH₂O) arasındadır.

SVB ölçümü, genellikle santral venöz kateter (SVK) yerleştirilmiş hastalarda yapılır. İşlem şu adımları içerir:

• Hastanın sırt üstü yatması sağlanır (genellikle 45 derece açıyla, ancak tam yatay da olabilir).
• SVK'nin ucu, basıncın ölçüleceği noktaya (genellikle sağ atriyum seviyesi) getirilir; bu, midaksiller hatta 4. interkostal aralık olarak kabul edilir.
• Basınç transdüseri sıfırlanır ve kalibrasyon doğruluğu kontrol edilir.
• SVK, transdüser sistemine bağlanır ve basınç dalga formu monitörden izlenir.
• SVB değeri, monitördeki ortalama venöz basınç olarak kaydedilir.

SVB ölçümü için çeşitli yöntemler mevcuttur:

• İnvaziv Monitörizasyon: En yaygın yöntemdir. Santral venöz kateter (internal juguler, subklavyen veya femoral ven yoluyla yerleştirilir) kullanılarak basınç transdüseri ve monitör ile sürekli ölçüm yapılır. Bu yöntem, gerçek zamanlı veri sağlar ve hemodinamik izlem için idealdir.
• Manometre ile Ölçüm: Daha basit ve düşük maliyetli bir yöntemdir. SVK'ye bir su manometresi bağlanır ve sıvı kolonunun yüksekliği cmH₂O cinsinden ölçülür. Bu yöntem, sürekli izlem gerektirmeyen durumlarda kullanılabilir, ancak daha az hassastır.
• Fizik Muayene ile Dolaylı Değerlendirme: SVB'yi doğrudan ölçmese de, boyun venlerinin dolgunluğu (Juguler Venöz Distansiyon - JVD) gibi bulgular dolaylı olarak SVB hakkında fikir verebilir. Ancak bu yöntem subjektif olabilir ve kesin ölçüm sağlamaz.

SVB ölçümü, özellikle yoğun bakım ünitelerinde ve ameliyat sonrası dönemde hayati öneme sahiptir. Düşük SVB, hipovolemi (sıvı kaybı) gösterebilir ve sıvı replasmanı ihtiyacını işaret eder. Yüksek SVB ise sağ kalp yetmezliği, volüm yüklenmesi veya kardiyak tamponad gibi durumlarla ilişkili olabilir. Ancak, SVB'nin tek başına yetersiz kalabileceği unutulmamalı; ekokardiyografi gibi diğer yöntemlerle desteklenmelidir.

Santral venöz basınç ölçümü, invaziv yöntemlerle (transdüser veya manometre) gerçekleştirilir ve hastanın hemodinamik durumunu değerlendirmede kilit rol oynar. Doğru teknik ve ekipman kullanımı, güvenilir sonuçlar alınmasını sağlar.