Basınç yaraları, vücutta bası sonucunda meydana gelen yaralar olmaktadır. Bu yaralara eskiden 'decubitis ülser' denmekteydi. Buradaki decubitis kelimesi Latince sırt üstü yatmak manasına gelmektedir. Bu yaralar genelde çok uzun süre sabit kalan kişilerde meydana gelmektedir. Özellikle uzun süre oturmak zorunda kalan ya da yatmak zorunda kalan hastalarda
basınç yarası meydana gelmektedir.
Bu yaralar daha çok vücudun alt bölgelerinde meydana gelmektedir. Bu bölgeler sakral, iskial ve trokanter bölgeler olmaktadır. Daha nadir olarak dirsekler, topuklar ve scapula üzerinde görülmektedir. Ülkemizde yürüyemediği için yatağa terk edilen kişilerde daha çok sakral ve
trokanter basınç yarası meydana gelmektedir.
- Basınç yaraları oluşan kişilerde derinin hassasiyeti önemli olmaktadır. Bu kişiler genelde omurilik problemleri olan kişiler,
- Kronik hastalığı sebebi ile uzun süre yatakta kalması gerekenler,
- Yada uzun süre yatağa bağlı kalan yaşlı insanlar olmaktadır.
Basınç yaraları nasıl meydana gelir?
Basınç yaraları oluşumu aslında bölgedeki dokuların birbiri ile etkileşimi sonucunda meydana gelmektedir. Yaranın meydana gelmesinde basınç devamlılık süresi ve basıncın şiddeti büyük rol oynamaktadır. Daha çok kemik çıkıntısı olan bölgelerde basınç, kapiller basınçtan daha şiddetli olmaya başlar ise ve süresi uzamaya başlarsa doku nekrozu adı verilen hasar meydana gelmeye başlamaktadır.
Aslında derinin kemikle kişinin yattığı yüzey arasında kalması olmaktadır.
Basınç yaraları, kişi normal pozisyona kısa zamanda geçerse ortadan kalkabilecektir.
Basınç yaralarını tetikleyen diğer faktörler aşağıdaki gibidir;
- Yatış pozisyonun meydana getirdiği gerilme şiddeti önemli olmaktadır. Yatarken kafa kısmının 30 derecenin üstünde olması vücudun alt bölgelerinde gerilme meydana getirmektedir. Bu gerilme yaranın oluşum sürecini hızlandırabilir.
- Bölgede olan sürekli sürtünme,
- Hastalık süresince meydana gelen vitamin yetersizliği,
- Vasküler hastalıklar ve kanser,
- Cerrahi müdahale sonrasında düzgün yapılmamış sargılar basınç yaralarının oluşumunun hızlandırmaktadır.
Basınç yaraları oluşum şiddetine göre evlere ayrılmaktadır. 5 evre şeklinde ortaya çıkan yaraların, 1-2. Evlerinde basıncın ortadan kalkması ve doğru tedavi ile yaralar kapanabilmektedir. 4-5. Evlerde ise yara enfeksiyon noktasına geldiği için cerrahi müdahale gerekmektedir.
Önlemler
Basınç yaralarını önlemek için kişinin uzun süre aynı pozisyonda kalmasının engellenmesi gerekmektedir. Yatıyorsa 2 saatte bir yönü değiştirilmeli, oturan hastalar basınç olan yerin kanlanması için hafif havaya kalkmalıdır. Aynı zamanda basınç meydana gelen dokuya masaj yapılmalı ve hijyen sağlanmalıdır. Aynı zamanda hastanın çarşaflarının sıklıkla değişmesi gerekmektedir.
20.01.2024 03:58:03
