Basınç Çeşitleri Birçok gazdan meydana gelen atmosferde yer alan gazların birim alana dik şekilde etki ettiği kuvvet miktarına basınç denir. Yeryüzüne etki eden kuvvetlerin toplamının yüzey alanına bölünmesi sonucu bulunan basınç barometre ile ölçülürken, basınç değeri ise milibar olarak adlandırılan birim ile ifade edilir. Doğadaki katı, sıvı ve gaz olarak bulunan maddelerin ağırlıkları nedeniyle bulundukları yüzeye uyguladıkları kuvvetlerin her biri olan basınç, her yerde aynı olmaz. Çünkü atmosferin yeryüzüne uyguladığı basınç yükselti, yerçekimi, yoğunluk, termik ve dinamik etkenlere göre farklılık gösterir ve atmosfer basıncı yere uyguladığı basınç derecesine göre üç grupta ele alınır. Basınç çeşitleri yüksek basınç, alçak basınç ve normal basınç olarak adlandırılır ve her bir basınç merkezinin kendine ait özellikleri bulunur. Yüksek Basınç Yüksek basınç, bulunduğu yere göre basıncın yüksek olduğu anlamına gelir ve 1013 milibardan yüksek alanlarda oluşur. Yüksek basıncın etkili olduğu bölgelerde alçalıcı hava hareketleri vardır. Bu bölgelerde bulutluluk miktarı azdır, bu nedenle nem ve yağış oranı oldukça düşüktür. Yüksek basınç havanın güneşli ve sıcak olacağının bir habercisi olarak değerlendirilebilir. Yüksek basıncın görüldüğü yerlerde bitki örtüsü cılız otlardan meydana gelmiştir ve bu bölgelerde toprak fiziksel çözünme ile oluşmuştur. Yüksek basınçta, dünyanın hareketi yani güneş etrafında dönmesi esnasında hava akımı Kuzey Yarım Kürede saat ibresi yönünde ilerlerken, Güney Yarım Kürede bu yönün tersine doğru ilerler. Alçak Basınç Alçak basınç, bulunduğu yere göre basıncın düşük olduğu anlamına gelir ve 1013 milibardan düşük alanlarda görülür. Alçak basıncın etkili olduğu alanlarda yükselici hava hareketleri etkilidir. Alçak basınç alanlarında yatay yönlü hava hareketleri merkeze doğru olur ve bulutluluk oranı fazladır. Bu durum, havanın nemli ve yağışlı olacağı anlamına gelir. Alçak basıncın etkili olduğu yerlerde hava genellikle kapalı olur ve sıcaklık farkı azdır. Alçak basıncın etkili olduğu alanlar da bitki örtüsü oldukça gürdür ve birçok türe sahiptir. Güneşlenme süresi az olan alçak basınç merkezlerinde toprak kimyasal çözünme ile oluşur. Alçak basınç çeşidinde rüzgarın hızı genellikle 50 km/h-120 km/h arasındadır ve alçak basıncın etkili olduğu bölgelerde hava oldukça değişken durumdadır. Alçak basınçta hava akımı, dünyanın güneş etrafında batı yönünden doğu yönüne doğru dönmesinden dolayı Kuzey Yarım Kürede saat ibresi yönünde sapma gösterirken, Güney Yarım Kürede saat ibresi yönünün tersinde sapma gösterir. Normal Basınç Basınç değeri 1013 milibar olan normal basınç, 760 mm yüksekliğinde, 45 derece enleminde ve deniz seviyesinde 0 derece sıcaklıkta cıvanın yeryüzüne uyguladığı basınç olarak adlandırılır. |