Coğrafya basınç, Normal hava basıncı, yüksek basınç ve alçak basınç olarak 3 grup halinde incelenir. Atmosferin yapısında çeşitli gazlar bulunmaktadır. Bu gazlar atmosferi meydana getirmiştir. Gazların yere uygulamış olduğu basınca atmosfer basıncı denmektedir. Bunun bir diğer adı ise hava basıncı olarak bilinir. Hava basıncını ölçmek için barometre kullanılmaktadır.
Atmosfer basıncı
Normal hava basıncı: Kırk beş derece enlemlerinde ve deniz seviyesinde görülmektedir. Normal olan bir hava basıncının değeri bir on üç milibar olarak bilinir.
Yüksek hava basıncı: Milibar değer bin on üçten fazla olan basınçlara verilen isimdir. Bu basıncı görülmüş olduğu yerlerde sürekli olarak alçak hava basıncı bulunmaktadır. Bu basınç yere çarparak çevreye doğru yayılma özelliği göstermektedir.
Alçak hava basıncı: Basınç değeri bin on üçten daha az olan hava basınçlarına verilen isimdir. Bu basıncın görülmüş olduğu yerlerde sürekli olarak yüksek hava basıncı görülmektedir.
Bu tür basınçların oluşmasını nedeni dünyanın kendi ekseni etrafında dönmesinden dolayı meydana gelmektedir. Dünyanını bu hareketinden dolayı hava hareketleri yönünde değişimler meydana gelmektedir. Basınçlar oluştuğu bölgeye göre de değişiklikler göstermektedir. Kuzey yarım kürede sağa doğru, güney yarım kürede ise sola doğru sapmalar meydana gelmektedir.
Basınç alanın özellikleri nelerdir?
Coğrafya basınç alanları birbirinden farklı özellikler göstermektedir.
Alçak hava basıncında yükseltici hava hareketi bulunmaktadır. Bu hareket çevreden merkeze doğru oluşma özelliği taşımaktadır. Bu basıncın meydana gelmiş olduğu bölgelerde bitki örtüsü gür ve sıcaklık farkı azdır. Bunun yanı sıra bu basıncın oluşmuş olduğu bölgelerden ısı kaybı çok azdır. Yüksek basınç alanlarında ise alçak hava hareketleri bulunmaktadır. Bu basınçta hava akımları merkezden çevreye doğru yayılma özelliği taşımaktadır. Bu basınçta yerin ısı kaybetme ihtimali oldukça yüksektir ve bol yağışlar görülmektedir. Ayrıca bitki örtüsü cılız bir özellik göstermektedir ve basıncın oluşmuş olduğu alanlarda sıcaklık farkı fazladır.
Basıncı etkileyen faktörler
Sıcaklık: Havanın ısınması ile moleküllerin birbirinden uzaklaşmaya durumu gerçekleşir. Bu nedenden dolayı hava da genişlemeler ve hafifleme görülür. Sıcaklığın artması ile basınçta azalmalar görülmektedir. Sürekli olarak güneş ışınlarını dik açı ile alan bölgelerde sıcaklık derecesi her mevsim yüksek olmaktadır. Bunun tam tersi yaşanan bölgelerde ise sıcaklık derecesi düşüktür. Sıcaklık ile basınç arasında ters orantı ilişkisi bulunmaktadır.
Yer çekimi: Dünyanın şeklinden dolayı Ekvatordan kutuplara doğru yer çekiminde artışlar meydana gelmektedir. Bu nedenden dolayı atmosferin yer yapmış olduğu basınç enleme bağlı olarak değişimler göstermektedir.
Yükselti: Deniz seviyesinden yükseklere doğru çıkıldıkça gazların yoğunluğunda azalmalar meydana gelmektedir. Bu nedenden dolayı basınçta da azalmalar meydana gelir.
Günlük hareket: Hava kütlelerinin alçalması ve yükselmesi sonucunda basınçta değişimler meydana gelmektedir. Yoğunluğun artması ile basınç artma özelliği gösterir. Yoğunluğun azalması ile basınçta da azalmalar görülür.
