Basınç Yaraları Basınç yaraları, vücutta uzun süreli basınç sonucu oluşan yaralardır. Bu yaralara eskiden "dekübitüs ülseri" denmekteydi. "Dekübitüs" kelimesi Latince'de sırt üstü yatmak anlamına gelir. Bu yaralar genellikle uzun süre sabit kalan kişilerde meydana gelir. Özellikle uzun süre oturmak zorunda kalan ya da yatmak zorunda kalan hastalarda basınç yarası oluşur. Bu yaralar daha çok vücudun alt bölgelerinde görülür. Sakral, iskiyal ve trokanter bölgeleri en sık etkilenen yerlerdir. Daha nadir olarak dirsekler, topuklar ve scapula üzerinde de görülebilir. Ülkemizde yürüyemediği için yatağa bağımlı hale gelen kişilerde daha çok sakral ve trokanter basınç yarası görülmektedir. Basınç Yaraları Daha Çok Kimlerde Görülür?
Basınç Yaraları Nasıl Meydana Gelir? Basınç yaraları, bölgedeki dokuların birbiriyle etkileşimi sonucu meydana gelir. Yaranın oluşumunda basınç, süreklilik ve basıncın şiddeti büyük rol oynar. Özellikle kemik çıkıntısı olan bölgelerde basınç, kapiller basınçtan daha şiddetli olmaya başlar ve süresi uzarsa doku nekrozu adı verilen hasar ortaya çıkar. Derinin kemikle kişinin yattığı yüzey arasında sıkışması sonucu basınç yaraları meydana gelir. Kişi normal pozisyona kısa sürede geçerse bu yaralar önlenebilir. Basınç yaralarını tetikleyen diğer faktörler şunlardır:
Basınç yaraları oluşum şiddetine göre evreler halinde sınıflandırılır. Beş evreden oluşan bu yaralarda, 1-2. evrelerde basıncın ortadan kalkması ve doğru tedavi ile yaralar kapanabilir. 4-5. evrelerde ise yara enfeksiyon noktasına geldiği için cerrahi müdahale gerekmektedir. Önlemler Basınç yaralarını önlemek için kişinin uzun süre aynı pozisyonda kalmasının engellenmesi gerekmektedir. Yatıyorsa 2 saatte bir yönü değiştirilmelidir. Oturan hastalar ise basınç olan yerin kanlanması için hafifçe havaya kalkmalıdır. Aynı zamanda basınç meydana gelen dokuya masaj yapılmalı ve hijyen sağlanmalıdır. Hastanın çarşaflarının sıklıkla değiştirilmesi de önemlidir. Ek olarak, özel basınç azaltıcı yataklar ve minderler kullanarak basınç yaralarının oluşumu önlenebilir. Beslenme durumu da önemlidir; yeterli protein, vitamin ve mineral alımı yara iyileşmesini destekler. Eğitim ve farkındalık artırıcı programlar ile bakım verenlerin bilgi düzeyinin artırılması da basınç yaralarının önlenmesinde etkili olacaktır. |