- Kapalı Kaplardaki Gaz Basıncı
- Açık Hava Basıncı (Atmosfer Basıncı)
Fizik Gaz Basıncı kapalı bir kap içinde bulunan gaz molekülleri sürekli hareket halinde olduğu için kabın iç çeperlerine çarpmaktadır.
Şişirilen bir balonun içine daha çok sayıda molekül girdiği için çeperlere çarpan molekül sayısı artar. Dolayısı ile balonun içindeki basıncın artması sağlar. Kapalı kaplardaki gaz basıncının büyük olması gaz moleküllerinin birim zamanda birim yüzeye çarpma sayıları ile orantılıdır. Birim zamanda birim yüzeye çarpma sayıları arttıkça gaz basıncı artar. Buna göre gaz basıncı üç parametre ile açıklanmaktadır. Bunlar:
- Kabın hacmi ve gazın sıcaklığı sabit ise gaz basıncı molekül sayısı ile doğru orantılıdır.
- Gaz molekül sayısı ve sıcaklık sabit ise basınç ile hacim ile ters orantılıdır.
- Gaz molekül sayısı ve hacim sabit ise sıcaklık artışından gaz basıncı artmaktadır. Yani hareket hızları artan moleküllerin birim zamanda birim yüzeye çarpma sayıları artar.
Kapalı kaplardaki gaz basıncını ölçen araçlara manometre adı verilmektedir. Cıvalı manometre ile ölçülebilen gaz basıncı genellikle mmHg ve cmHg birimleri ile ifade edilmektedir.
Fizik Gaz Basıncı dünyanın çevresinde bulunan hava tabakasına atmosfer denilmektedir.
Atmosferin yeryüzüne yaptığı basınç büyük bir oran ile ağırlıktan kaynaklanmaktadır. Açık hava basıncı en fazla deniz seviyesinde olmaktadır. Deniz seviyesinden yükseklere çıkıldıkça atmosfer basıncı veya açık hava basıncı düşer. Bunun nedeni ise hava katmanının ve hava yoğunluğunun azalmasıdır.
Açık hava basıncı ilk kez 1643 yılında İtalyan bilim adamı Toricelli tarafından ölçülmüştür. Hatta bu deney Toricelli deneyi olarak da bilinmektedir. Bu deney sıfır derecede ve deniz seviyesinde yapılmıştır. Bu deneyde Toricelli uzunluğu bir metre olan ve bir ucu kapalı cam boru içine cıva konulup açık ağzı parmak ile kapatılarak baş aşağı çevrilir. Bu deney sonucunda cıva borudan aşağı doğru iner ve belirli bir müddet sonra sabit kalır. Bu da açık hava basıncının borudaki cıvanın yüksekliğine eşit olduğu anlamına gelmektedir. Bu deneydeki gibi açık hava basıncını ölçen araçlara ise barometre denir.
