Termik Basınç; Gaz halinde bulunan ametal elementlerin moleküler yapıları ısı kaynaklarına yakınlaştıkça genleşirler. Bu genleşmeden Dünya Atmosferinde bulunan gazlar da etkilenir. Gaz molekülleri içine giren Güneş ısısı molekülün ısınarak genişlemesini yeryüzünden atmosfere doğru ilerlemesine neden olur. Bu durum
Termik basınç olarak nitelendirilir.
Bir başka ifade ile hava ısınınca yükselerek yatay yönde ilerler, belirli etkenler nedeni ile soğuyarak tekrar alçalır, bu durum termik basınç sistemi olarak adlandırılır.
Atmosfer basıncı deniz yüzeyinde 15 derece sıcaklıkta 1 cm2 yüzeye uygulanan atmosfer basıncı ile ölçülür. Basınç ölçme aleti barometre olup, basınç birimi bar olarak adlandırılır. Termik basınç ölçümü ilk defa Toriçelli'nin icat ettiği cıva dolu 1 m. Yüksekliğinde bir tüple ölçülmüştür.
Termik basınç Dünyanın neresinde en çok görülür?
Öncelikle birkaç teknik bilginin bilinmesi gerekir. Enlemler Ekvator çizgisini 0 derece başlangıç olarak kabul eder. Kuzey ve güney kutbuna doğru 15'er derece aralıklar ile belirlenir. Her iki kutup noktasına ulaşılınca 90 derecelik kuzey güney merkezli kutup noktalarına ulaşılır. Başka bir ifade ile her iki kutup bölgesinde de aynı enlem numaraları olup, sadece güney ya da kuzey enlemi adı alır.
Boylamlar ise; Başlangınç noktası İngiltere'de bulunan Greenwic gözlem evi olmak üzere doğuya ve batıya doğru 30'ar derecelik açı kutuplardan geçen toplam 360 dereceye ulaşan hayali çizgilerdir.
Ekvator bölgesi termik basınç sistemi; Güneş ışınları, Dünyamızın gündüz olan Ekvator kısımlarını sürekli ısıtır, bu ısınım gazların en yoğun olduğu atmosferin en alt kısmı olan yer yüzüne 16 km. Uzaklıkta 6 km. Genişlikte olan troposfer civarında kutuplara doğru hareket eder. Dünya'nın 30 derecelik güney enleminde sıcaklık alçalarak değişken karakterli yüksek basınç oluşturur. Kuzey yarımkürede de benzer etkiler görülür. Yalnız kuzey yarımküre daha çabuk soğur. Bu değişken tablo termik basınç oluşmasına neden olur.
Dinamik termik basınç; Dünya'mızın döngüsel hareketinin Ekvator bölgesine olan etkisini gördükten sonra farklı bir termal basınç sistemi ile karşılaşırız, bu durumun oluşum nedeni ise; biraz karmaşık görünebilir. Fakat açıklamak gerekirse;
Güneş 30 derece güney enlemi üzerinde seyrederken, ısınında karanlık, soğuk batı boylamlarına doğru ilerlemesini sağlar. Afrika kıtası civarında sıcak hava sıkışır. Bunun nedeni Dünya'nın dönme hızının, ısının yayılma hızından fazla olmasından kaynaklanır. Böylece farklı bir termal basınç alanı oluşur. Dünya döngüsü Afrika kıtası ve doğu batı yönünde yakın kısımlarında biriken sıcaklığı adeta patlatır ve tekrar aniden hava soğumaya başlar. Bu durum Afrika kıtasında verimsiz çöl toprakların oluşmasına neden olur. Bu durumu ses hızından hızlı uçan jet uçağının yığılan ses dalgalarının üzerinden geçtiği anda ses dalgalarının patlamasına ve gürültülü ses çıkartmasına benzetebiliriz.
