Beton basınç dayanımı testinin amacı, testin uygulandığı betonun dayanıklılık, gerilme ve deformasyon etkenleri arasındaki ilişkinin belirlenmesidir. Test uygulanan betonun yapımındaki malzemelerin şekil değiştirme ve üzerine uygulanan yük arasındaki ilişki belirlenmek istenirse, yükleme esnasında mekanik bir kompresör ya da dijital deformasyon ölçü aletleri kullanılır. Beton haricinde kullanılan diğer yapı malzemeleri karşılaştırıldığında, beton diğer malzemelere göre daha yüksek basınca dayanabilmekte ve buna karşın çekme dayanıklılığı düşük bir yapı malzemesidir. Betonun çok fazla düşük olan çekme dayanıklılığı genelde fazla önemsenmez ve dikkate değer bulunmaz. Üzerinde durulan en önemli özelliği basınç karşısında gösterdiği dayanıklılıktır. Beton basınç dayanımı testi değerleri için verilebilecek örnekler şunlardır: 28 gün boyunca suda bekletilmiş 15 cm çapında ve 30 cm boyunda olan silindir şeklindeki örneklerin eksenel basınç altında iken gösterdiği dayanım şeklinde tanımlanmaktadır. Gerilme cinsinden verilen dayanıklılık, kırılma yük değerinin silindirin alanına bölünmesi ile elde edilir. Beton Basınç Dayanımı İçin Kullanılan Beton Örneğinin Küp veya Silindirik Olmasının Çatlama Şekilleri Türkiye'de ya da başka ülkelerde kullanılan beton örnekleri silindir yerine küp şeklinde olabilmektedir. Kullanılan beton örneğinin küp şeklinde olması sonucu değiştirmez çünkü küp şeklindeki örneğin gösterdiği dayanıklılık ölçüsü ile aynı betondan alınmış silindir şeklindeki örneğin gösterdiği değer arasında bulunan bağıntıyı belirleyebilmek için çok sayıda araştırma yapılmıştır. Araştırmalar sonunda silindir betonun dayanımının küp şeklindeki betonun dayanımına oranının 0,80-0,85 olduğu saptanmıştır. Ama bazı durumlarda bu oranın 0,70 seviyesine düştüğü ya da 1,1 değerine yükseldiği saptanmıştır. Küp şeklindeki betonun sivri köşelerinde rötre sebebi ile gerilme yığılmaları olasılığı söz konusudur. Küplerin kullanıldığı deneylerde kırılmalar eğik çatlaklar oluşması ile başlamaktadır. Bu çatlaklar beton örneğinin piramit biçiminde kırılmasına neden olmaktadır. Eksenel olarak uygulanan kuvvet ile beton örneği ve presin tablası arasındaki sürtünme kuvvetinin yük eksenine dik olan kesme kuvvetleridir. Silindir ya da Küp Şeklindeki Beton Örnekleri Arasındaki Basınç Dayanım Farkı
Betonun basınç dayanımı, inşaat mühendisliği ve yapı malzemeleri konularında oldukça önemli bir parametredir. Bu dayanım, betonun kalitesi ve güvenilirliği hakkında bilgi verir ve yapıların uzun ömürlü olmasını sağlar. Bu nedenle, doğru test yöntemleri ve teknikleri kullanılarak betonun basınç dayanımı ölçülmelidir. |